W Świdnicy powstanie kolejne schronisko dla bezdomnych. Pomysł budzi wiele kontrowersji wśród mieszkańców i radnych

Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta Koło w Świdnicy rozpoczyna budowę trzeciego schroniska dla bezdomnych. Idea spotkała się z falą krytyki ze strony części radnych oraz okolicznych mieszkańców, którzy boją się uciążliwych sąsiadów. Prokuratura Rejonowa prowadzi postępowanie w sprawie przeterminowanej żywności, a na wyraźny wzrost problemów z bezdomnymi w mieście zwraca uwagę Straż Miejska. Radny Marcin Wach, przewodniczący Komisji Spraw Społecznych i Bezpieczeństwa Rady Miejskiej w Świdnicy, opowiada o aktualnej, niepokojącej sytuacji w świdnickim schronisku.

Na ostatniej sesji Rady Miejskiej przedstawiał Pan sprawozdanie z prac kierowanej przez Pana komisji z poprzedniego roku. Najwięcej miejsca w tym sprawozdaniu zajmuje sprawa schroniska dla bezdomnych, które na terenie Świdnicy prowadzi Towarzystwo im. św. Brata Alberta. Dlaczego akurat ten temat zajął komisji tyle czasu?

– Do komisji co roku trafia wiele spraw nie ujętych wcześniej w planie pracy, a
które zgłaszają nam mieszkańcy. Zajmujemy się też sprawami, które dla nas jako
radnych są ważne. Początkiem tej sprawy był artykuł, który ukazał się na jednym ze świdnickich portali, dotyczących wystąpienia, skierowanego na ręce prezydent miasta w sprawie odkupienia za 1% wartości od miasta niedokończonej budowy hospicjum przy ul. Leśnej przez Towarzystwo im. św. Brata Alberta. Według wniosku, który rzeczywiście wpłynął do Urzędu Miejskiego, miałoby tam powstać Centrum Pomocy Bliźniemu z trzecim już schroniskiem dla bezdomnych w Świdnicy. Po publikacji artykułu zaczęli zgłaszać się do mnie byli pracownicy schroniska.

Z jakiego powodu?

– Alarmowali o fatalnej sytuacji, jaka panuje w świdnickich placówkach. Komisja
zawsze podchodzi do takich spraw bardzo ostrożnie, jednak w tym przypadku świadkowie nie opierali się wyłącznie na swoich doświadczeniach, przywoływali liczne kontrole, np. sanepidu. Komisja wystąpiła zatem z prośbą o udostępnienie protokołów pokontrolnych do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Świdnicy z kontroli przeprowadzonych w Towarzystwie Pomocy im. św. Brata Alberta koło w Świdnicy przy ul. Westerplatte 51.

I te protokoły zostały Państwu udostępnione. Co członkowie komisji w nich przeczytali?

– Zastrzeżenia sanepidu dotyczyły przede wszystkim sposobu zakupu (brak
zakupów) i przechowywania żywności w placówce. Brakowało między innymi pełnej dokumentacji, która umożliwiałaby identyfikację dostawców żywności. Dalej
– w pomieszczeniach, w których przechowywana jest żywność, było brudno.
Kurz, pajęczyny, popękane płytki, brudne, popękane ściany, brudne urządzenia
chłodnicze, urządzenia kuchenne, nawet deski do krojenia. Podczas jednej z kontroli w chłodniach i magazynach stwierdzono znaczną ilość, około 50 kg podczas
tej jednej kontroli, przeterminowanej żywności, w tym dużą ilość mięsa i wędlin. Kolejne zamrożone 20 kg mięsa nie posiadało żadnych oznaczeń. W kuchni i
ciągach komunikacyjnych stały pojemniki z resztkami żywności. Brudne mopy,
szczotki, brud w szatni pracowniczej, gdzie też zresztą znalazły się produkty
żywnościowe. Opis jest długi, przytaczam tylko najważniejsze fakty. Ten protokół zszokował nas jako radnych.

A jaka była reakcja sanepidu?

– Oczywiście zalecenia pokontrolne i mandat w wysokości 700 zł dla ówczesnego kierownika schroniska przy ulicy Westerplatte.

Jak Państwo zareagowaliście?

– Po omówieniu informacji zawartych w protokołach, komisja jednogłośnie podjęła decyzję o powiadomieniu prokuratury o możliwości popełnienia czynów zabronionych przewidzianych w kodeksie karnym, w tym chociażby przestępstwa
z art. 160 § 1 k.k. przez Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta koło w Świdnicy wobec mieszkańców schroniska oraz personelu. 9 września 2021 roku zawiadomienie zostało złożone w prokuraturze. Odrębne zawiadomienie dotyczące
przeterminowanej żywności złożył też świdnicki MOPS. Dodam od siebie, że cały
czas mówimy o żywieniu zbiorowym, jeśli podobna sytuacja miałaby miejsce w
żłobku, przedszkolu czy szkole, to mówiłyby o tym wszystkie krajowe media.

Jakie są efekty tych powiadomień?

– Do dziś komisja nie dostała żadnej informacji zwrotnej z prokuratury. Sprawę
omawiałem też z prezydent miasta, do której skierowaliśmy, jako komisja szereg
pytań. Wiem, że także do prezydent Beaty Moskal–Słaniewskiej kierowano skargi i
zgłoszenia ze strony byłych pracowników. Oficjalnie zapytaliśmy zatem o to, czy
umowa pomiędzy Towarzystwem Pomocy im. św. Brata Alberta koło w Świdnicy
a Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej pozwala na przeprowadzenie audytu w
towarzystwie i zapoznanie się z fakturami VAT za żywienie podopiecznych świdnickiego MOPS-u. Fragment odpowiedzi przytoczę w całości, bo jest to bardzo
ważny wątek w całej sprawie: „w Gminie Miasto Świdnica w latach 2018-2019 cztery razy były ogłaszane konkursy na realizację zadania publicznego pn. „schronienie”, jednak żadne z ogłoszeń nie spotkało się z odpowiedzią Towarzystwa Pomocy
im. św. Brata Alberta Koło w Świdnicy. Obecny Wykonawca (TPBA) wykazał zainteresowanie dopiero w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonego przez dyrektora MOPS. Tryb zamówień publicznych charakteryzuje
się tym, że wykonawca otrzymuje wynagrodzenie za wykonaną usługę, a zamawiający jest ograniczony w możliwości ingerowania w sposób jego wykonania.
W przedstawionej powyżej sytuacji dokumenty związane z zakupem żywności
dla mieszkańców schroniska mogą zostać udostępnione przez podmiot prowadzący
ośrodek wsparcia jedynie z własnej woli.

Mówiąc zatem wprost – miasto, które korzysta z usług towarzystwa, umieszczając tam bezdomnych z terenu miasta, nie ma żadnych możliwości, by skontrolować placówkę?

– Dokładnie tak. Można domniemywać, że towarzystwo unika podpisywania
umów, które dają zleceniodawcy możliwość kontroli. Patrząc na takie postępowanie z punktu czysto komercyjnego, nikogo to nie dziwi, jednak komisja nie może na to tak patrzeć. Placówki dla bezdomnych nie powinny być stricte dochodowymi podmiotami gospodarczymi, a zysk nie powinien być w nich głównym motywem działania. To absolutnie zaprzecza idei schronisk. Sumując wszystkie fakty, sytuacja wygląda następująco Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta koło w Świdnicy podpisuje umowy na opiekę nad osobami bezdomnymi z wieloma podmiotami z całego kraju. Osoby te są przywożone do naszego miasta i przebywają w schronisku. Wszyscy się zgodzimy, że pomagać trzeba, tylko w tym przypadku muszę głośno powiedzieć, jaką cenę płacą za to mieszkańcy Świdnicy. Tylko w pierwszej połowie 2021 r. Straż Miejska interweniowała w stosunku do osób dotkniętych problemem bezdomności 264 razy, interwencje policji przy ul. Westerplatte to codzienność.

Mieszkańcy dostrzegają ten problem, szczególnie w lecie. Wiele z tych osób, które zimę spędzają w schronisku, w ciągu lata opuszcza placówkę. I… mieszka w parkach, zaułkach, koczuje na ulicach.

– Dzieje się tak przede wszystkim w momencie opuszczenia przez podopiecznego schroniska z powodu powrotu do nałogu, gdyż zasadą jest, że w schronisku jest zakaz używania alkoholu. Taki człowiek nie wraca do swojej rodzimej miejscowości, tylko zostaje w naszym mieście. Widzimy wtedy bezdomnych żebrzących pod dużymi sklepami, śpiących na przystankach czy w bramach. Na ul. Leśnej niejednokrotnie dochodziło do niebezpiecznych sytuacji z podopiecznymi towarzystwa, poruszającymi się na wózkach inwalidzkich środkiem jezdni. To świadczy o tym, że pozbawieni są jakiejkolwiek opieki. Zresztą o tej kwestii czy o braku jakiejkolwiek pracy resocjalizacji mówili nam byli pracownicy. To niedopuszczalne.

Tymczasem słyszymy, że schronisko ma zamiar rozszerzyć swoją działalność. Głośne są zapowiedzi, że budowany jest kolejny obiekt.

– Pani Kowalczyk, była prezes, obecnie dyrektor schroniska, zwracała się z wnioskiem o przekazanie rozpoczętej budowy przy ulicy Leśnej na potrzeby schroniska. Otrzymała odmowę, moim zdaniem słusznie. Pomimo tego, że miasto nie przekazało działki za jeden procent Towarzystwu Pomocy im. św. Brata Alberta, a działania komisji pokazały mieszkańcom miasta, w jakich warunkach mieszkają podopieczni, trzecia placówka Towarzystwa Pomocy im. św. Brata Alberta koło w Świdnicy zostanie wybudowana. 8 grudnia 2021 r. zostało opublikowane ogłoszenie o zamówieniu. Przedmiotem zamówienia jest „Budowa schroniska dla osób bezdomnych wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną”. Obiekt powstanie na działce nr. 2685/10 obręb 0005 – zachód. Podobno jest już wybrany wykonawca.

Będzie więc kolejny obiekt i więcej bezdomnych na terenie Świdnicy?

– Niestety, można się tego obawiać. Komisja tej sprawy nie uważa za zamkniętą. Będziemy interweniować u odpowiednich służb, w centrali towarzystwa
i we władzach kościelnych, na których, moim zdaniem, spoczywa moralny obowiązek sprawowania nadzoru nad tego typu placówkami, skoro patronem jest
jeden z polskich świętych.

Czy dotarły do Pana sygnały poparcia dla budowy trzeciego schroniska w naszym mieście?

– Od momentu zajęcia się tematem towarzystwa nie było takich sygnałów, były
inne negatywne, zwłaszcza od mieszkańców, których ten temat dotyka bezpośrednio, jednak nie nadaje się to do publikacji.

—————————————————————————————————————————————

Trwa śledztwo w sprawie przeterminowanej żywności
Przypomnijmy, że 24 września ubiegłego roku Prokuratura Rejonowa w Świdnicy wszczęła śledztwo w sprawie przekroczenia uprawnień i niedopełnienia obowiązku służbowego przez Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta Koło w Świdnicy.
W sierpniu 2021 r zawiadomienie złożył Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, gdzie wcześniej pracownicy jednostki odkryli przeterminowane produkty. Z dokumentacji kontrolnej zgromadzonej przez świdnicki sanepid wynika, że sporządzanie posiłków dla podopiecznych schroniska miało odbywać się wcześniej. – Śledztwo w sprawie trwa, przeprowadzane są cały czas czynności dowodowe. Na ten moment nikomu nie postawiliśmy zarzutów – mówi prokurator rejonowy, Marek Rusin.

– Z informacji pracowników Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej i innych sygnałów czy uwag, które w ostatnim czasie docierały do Urzędu Miejskiego i MOPS-u, wynika, że pewne kłopoty we współpracy ze świdnickim schroniskiem występują w sposób regularny. Wszelkie uwagi i skargi osób bezdomnych, zarówno ustne jak i pisemne, spotykały się z reakcją z naszej strony, jednak, niestety nie zawsze mogliśmy liczyć na przychylność i prawidłowe działania ze strony prezesa świdnickiego stowarzyszenia, nadzorującej działalność placówki przy ul. Westerplatte – mówi Beata Moskal-Słaniewska – prezydent Świdnicy.

—————————————————————————————————————————————

Nasza redakcja zwróciła się do Towarzystwa Pomocy im. św. Brata Alberta Koło
w Świdnicy z pytaniami o planowaną budowę trzeciego schroniska dla bezdomnych na terenie miasta. Odpowiedzi udzieliła Gabriela Kowalczyk, Dyrektor Zarządzający świdnickiego schroniska.

Czy Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta Koło w Świdnicy planuje budowę trzeciego schroniska dla bezdomnych przy ul. Leśnej w Świdnicy?

– Trzecie schronisko powstanie przy ul. św. Brata Alberta 5, a nie na ul. Leśnej.

Jakie funkcje będzie pełnił nowo powstały ośrodek?

– To nowe schronisko na 30 miejsc będzie przeznaczone dla zdrowych kobiet, ponieważ obecnie kobiety przebywają w schronisku z usługami opiekuńczymi, a przepisy nakazują, by były w innym ośrodku, a nie wspólnie z osobami wymagającymi sług opiekuńczych. To tak, jak przepisy nie pozwalają na pobyt w schroniskach matek z dziećmi, chociaż jeszcze 5 lat temu mogły przebywać wspólnie z innymi kobietami.

Kiedy rozpocznie się ewentualna budowa?

– Budowa rozpocznie się jeszcze w lutym.

Ile będzie kosztowała budowa nowego schroniska?

– Budowa nowego schroniska będzie kosztowała około 3 miliony złotych, z czego 80% daje państwo w ramach dotacji.

Ilu podopiecznych znajduje się aktualnie pod opieką Towarzystwa Pomocy im. św. Brata Alberta w Świdnicy?

– Aktualnie pod opieką Towarzystwa Pomocy im. św. Brata Alberta w Świdnicy znajduje się około 140 osób, maksymalnie może to być 150 osób, ale ta
liczba się zmienia.

Jakie działania prowadzi państwa towarzystwo w ramach opieki nad osobami bezdomnymi? Jaką ofertę wsparcia gwarantujecie państwo?

– Oferta wsparcia jest bardzo szeroka, od podstawowego – chleb i dach nad głową,
do specjalistycznej pomocy w uzyskaniu renty, emerytury, zasiłków, dostępu do lekarza, wykupu leków, podjęcia terapii, nie tylko odwykowej, opieki duszpasterskiej,
rozrywki, rekreacji (tylko na trzeźwo, pijanym nie wolno przebywać w schroniskach), pomagamy naprawić zerwane więzi rodzinne, rozwijać zainteresowania, uzyskać mieszkanie, pracę, itp. Można o tym trochę poczytać na: www.bratalbert.org/czym_sie_zajmujemy.html

Jaką funkcję w Towarzystwie Pomocy im. św. Brata Alberta Koło w Świdnicy, pełni Pani obecnie? Jaki jest pani zakres obowiązków.

– Ja do czasu wyboru ks. Tomasza Zająca pełniłam dwie funkcje: Prezesa i
Dyrektora Zarządzającego. To tak, jak gdyby pani prezydent była jednocześnie przewodniczącą Rady Miejskiej. Jest to możliwe, ale bardzo obciążające,
łączy ponadto funkcje uchwałodawcze i wykonawcze. W naszym Kole w
Świdnicy od 25 października 2021 r. te dwie funkcje zostały rozdzielone. Prezes ma funkcje reprezentacyjne (podpisuje umowy zewnętrzne, uchwały
Zarządu, uchwały Koła) i uchwałodawcze (zwołuje i prowadzi zebrania
członków towarzystwa, przewodniczy obradom Zarządu), na mnie spoczywa
bieżące zarządzanie pracownikami (to ponad 30 osób), finansami i majątkiem oraz wykonywanie uchwał Zarządu i Uchwał Koła.

—————————————————————————————————————————————

Straż Miejska ma pełne ręce roboty

W ubiegłym roku w stosunku do osób bezdomnych skierowano 55 wniosków o
ukaranie do Sądu Rejonowego w Świdnicy.

W siedmiu przypadkach zastosowano tryb przyspieszony, co skutkowało
nałożeniem łącznie kar 169 dni aresztu. Sprawy kierowane do sądu dotyczyły
głównie wykroczeń związanych z: spożywaniem alkoholu w miejscach niedozwolonych, nieobyczajnymi wybrykami (chodzi o zachowania społecznie
nieakceptowalne), zakłócaniem spokoju, porządku publicznego, spoczynku
nocnego, wywoływaniem zgorszenia w miejscach publicznych, używaniem słów
wulgarnych, zanieczyszczaniem miejsc publicznych, utrudnianiem lub uniemożliwianiem korzystania z urządzeń przeznaczonych do użytku publicznego.

W 2021 roku strażnicy miejscy podjęli 180 interwencji w związku z popełnionym wykroczeniem przez osoby bezdomne, zakończone zastosowaniem środka oddziaływania wychowawczego w postaci pouczenia.

1. W związku z prowadzonymi czynnościami 38 bezdomnych zostało
umieszczonych do wytrzeźwienia w Policyjnym Dozorze Osób Zatrzymanych.

2. Wielokrotnie funkcjonariusze jednostki spotykali się z przypadkami, w
których istniało realne zagrożenie życia lub zdrowia osób bezdomnych, lub
osoby te uskarżały się na poważne dolegliwości zdrowotne. W takich właśnie
przypadkach 21 razy na miejsce był wzywany zespół ratownictwa medycznego.

3. Osoby bezdomne bardzo często przebywają na klatkach schodowych
budynków wielorodzinnych. Proceder ten występuje głównie w okresie, gdy
na zewnątrz występują niskie temperatury. W związku z występowaniem poważnych uciążliwości dla mieszkańców (nieprzyjemny zapach, zanieczyszczanie tych miejsc fekaliami, zaśmiecanie) przyjęto 38 takich zgłoszeń. W każdym przypadku bezdomnym oferowana jest daleko idąca pomoc, jednak w większości przypadków osoby te nie wyrażają na nią zgody.

4. Funkcjonariusze w sposób ciągły monitorują miejsca przebywania osób
bezdomnych. W roku 2021 takich kontroli przeprowadzono 167. Wielokrotnie
były prowadzone wraz z pracownikami MOPS. W ich czasie strażnicy dostarczali bezdomnym produkty żywnościowe, ciepłe napoje oraz maseczki.

5. W czterech przypadkach strażnicy odwieźli osoby bezdomne do ich macierzystych gmin. Osoby te wcześniej zostały umieszczone w świdnickim schronisku przez właściwe do miejsca zamieszkania ośrodki pomocy społecznej, jednak ze względu, że nie przestrzegały obowiązujących w schroniskach regulaminów zostały z nich wydalone. Sytuacje te dotyczyły zarówno osób sprawnych jak i osób o znacznym stopniu niepełnosprawności (w tym również poruszających się na wózkach inwalidzkich). Nie mając żadnej innej możliwości, osoby te rozpoczynały koczowanie w różnych miejscach naszego miasta. W tych czterech przypadkach osoby te zwróciły się do strażników z prośbą o udzielenie pomocy w powrocie do swych gmin macierzystych. Pracownicy MOPS w Świdnicy nawiązali kontakt z właściwymi jednostkami pomocy społecznej i przy użyciu naszych pojazdów osoby te zostały tam przetransportowane i przekazane pod opiekę tamtejszych pracowników socjalnych.

– Należy jednoznacznie stwierdzić, że przeważająca część opisanych powyżej interwencji dotyczyła byłych lub obecnych podopiecznych Towarzystwa Pomocy im. św. Brata Alberta koło w Świdnicy – schronisko przy ulicy Westerplatte oraz
przy ulicy św. Brata Alberta w Świdnicy – podkreśla Edward Świątkowski zastępca
komendanta, świdnickiej Straży Miejskiej.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

•