Czy komornik może zająć pieniądze z 500 plus?

Powszechnie zwane pieniędzmi z „500 plus” to w istocie świadczenie wychowawcze w rozumieniu ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. 2017. 1851). Ustawa, która wprowadziła to świadczenie, zmieniła odpowiednio przepisy postępowania cywilnego tj. art. 833 § 6 k.p.c., zgodnie z którym świadczenie to miało nie podlegać egzekucji. Nie rozwiązało to jednak wszystkich problemów.

Zgodnie bowiem z art. 4 tej ustawy, celem świadczenia wychowawczego jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych. Tymczasem świadczenie, które wpływało na rachunek bankowy rodziców dziecka, bywało zajmowane przez Komornika na poczet długów rodziców. W praktyce bowiem Komornik nie wie, czy dana osoba korzysta ze świadczeń wychowawczych, w jakiej wysokości i na jakich rachunek bankowy wpływają te środki, z drugiej strony Bank nie ma podstaw do weryfikowania, co wpływa na nasze konto i z jakiego tytułu i czy Komornik może, czy nie może zająć tych środków, oraz w jakiej części.

Problem próbowano rozwiązać na różne sposoby, jednym z pomysłów zaproponowanym przez Komorników było dopisywanie klauzuli przy zajmowaniu rachunków bankowych, że jeśli na ten rachunek wpływa świadczenie wychowawcze, to jego kwota nie podlega przekazaniu. Rozwiązanie to nie było jednak wystarczające, stąd Krajowa Rada Komornicza wspólnie ze Związkiem Banków Polskich zaproponowały utworzenie tzw. rachunków socjalnych przeznaczonych wyłącznie na świadczenia rodzinne, które nie podlegają zajęciom. Rządzący zaaprobowali ten pomysł i dnia 20 sierpnia 2016 r. weszła w życie nowelizacja prawa bankowego (m.in. art. 49 ust. 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe), która wprowadziła specjalne subkonta – bezpłatne, wyodrębnione rachunki rodzinne, do których komornicy nie będą mieli dostępu. Otwarcie i prowadzenie rachunku rodzinnego oraz wypłaty z tego rachunku w banku lub kasie prowadzących rachunek są wolne od jakichkolwiek opłat i prowizji. Nieodpłatne jest również wydanie karty do rachunku i wypłaty z bankomatów danego banku oraz bankomatów wskazanych przez kasę. Warunkiem uruchomienia rachunku rodzinnego będzie przedłożenie bankowi bądź kasie zaświadczenia wystawionego przez jednostki wypłacające świadczenia i zawierającego numery rachunków bankowych, z których te świadczenia są wypłacane. Na rachunek rodzinny mogą być wpłacane wyłącznie środki pieniężne pochodzące ze świadczeń niepodlegających egzekucji. Wpłaty na rachunek rodzinny mogą być dokonywane wyłącznie z rachunków bankowych jednostek wypłacających świadczenia niepodlegające egzekucji

Podsumowując, pieniądze z programu 500 plus nie mogą zostać zajęte przez Komornika, jeśli jednak posiadamy jeden rachunek bankowy, na które wpływa wynagrodzenie za pracę, świadczenie wychowawcze oraz inne środki pieniężne, Komornik nie posiada wiedzy, skąd pochodzą środki znajdujące się na koncie dłużnika i ostatecznie środki te może bezwiednie zająć. Rozwiązaniem i wyrazem dbałości o własne interesy jest więc założenie przez osoby otrzymujące świadczenie wychowawcze całkowicie bezpłatnego rachunku rodzinnego, na który będą wpływać wyłącznie środki z programu 500 plus oraz inne świadczenia nie podlegające zajęciu (dodatki rodzinne, pielęgnacyjne, zasiłki itp.).

Małgorzata Kułakowska
Kancelaria Radców Prawnych
Mastalerz i Prawnicy
tel. 74 853 82 00